Çalışanlar bunları bilmeli! İşten kendi çıkan kıdem tazminatı nasıl alır?
15
Çalışanlar, iş akitlerinin sona ermesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanabiliyor. Genellikle bir iş yerinde 1 yıldan fazla süreyle çalışan kişiler bu hakka sahip oluyor. İşten çıkarılma durumlarında kıdem tazminatı ödenirken, bazı durumlarda çalışanlar kendi isteğiyle ayrıldığında da tazminat alabiliyor. Peki, bir çalışan hangi şartlarda kendi isteğiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı alabilir? Bunun için SGK’dan bir yazı almak gerekli mi? Ayrıca, kıdem tazminatı tavanı yıl sonunda arttığı için çalışanların yıl sonunu beklemesi mantıklı mı?
25
1475 sayılı eski İş Kanunu’nun kıdem tazminatı maddesi halen yürürlükte. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi işçi feshi, 25. maddesi ise işveren feshi halinde kıdem tazminatı ödenmesini düzenliyor. Kıdem tazminatı alma hakkı olan durumlardan biri de emeklilik. Emeklilik şartlarını yerine getiren bir çalışan, kıdem tazminatı alabiliyor. Emeklilik de kendi içinde farklı dönemlere ve kısmi ya da tam emeklilik koşullarına göre değişiklik gösteriyor.
35
08.09.1999 tarihinden önce işe girenler için 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim gün şartları vardı. Bu şartlar, 2023 yılı Mart ayı itibarıyla EYT yasasıyla birlikte kaldırıldı. Ayrıca kadınlar için 20 yıl, erkekler için ise 25 yıl çalışma süresi bulunuyor. Kısmi emeklilik için 15 yıl çalışma ve 3600 gün prim ödemesi şartı aranıyor.
45
09.09.1999 ile 30.04.2008 tarihleri arasında işe başlayanlar için ise yaşlılık aylığında prim gün sınırı yok. Kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilirken, 7000 gün prim ödemeleri gerekiyor. Kısmi emeklilik için ise 25 yıl süreyle çalışmak ve 4500 gün prim ödemek gerekiyor.
55
01.05.2008 sonrası işe başlayanlar için emeklilik koşulları biraz daha farklı. Kadın ve erkeklerde emeklilik için 7200 prim günü gerekiyor ve emeklilik yaşı 65’e kadar çıkabiliyor. Kısmi emeklilik için ise 5400 prim günü şartı bulunuyor. Çalışanlar, prim gün ve hizmet süresini doldurduklarında SGK’dan yazı almadan da işverenlerinden kıdem tazminatını talep edebiliyor. İşveren sosyal güvenlik kurallarını biliyorsa, sadece yaşı bekleyen bir çalışan da kıdem tazminatını isteyebilir.